Johna Rawlsa (1921-2002)

Alistaira MacFarlane'a śledzi życie wpływowego teoretyka politycznego.

John Rawls był najważniejszym filozofem moralnym i politycznym swojego pokolenia. Jego największa książka A Theory of Justice (1971) to klasyka filozofii politycznej. Wprowadził jasny i pouczający sposób rozważania pojęcia sprawiedliwości: Sprawiedliwość to Sprawiedliwość. Następnie Rawls spędził resztę swojego życia na wyjaśnianiu, rozwijaniu i rozszerzaniu tej prostej, potężnej i inspirującej idei. Byłem w pracy przez około rok, kiedy otrzymałem swój pierwszy telefon. To było zabójstwo. Nigdy tego nie zapomnę. Pamiętam, jak wszedłem do mieszkania i zobaczyłem ciało. Była to młoda kobieta, prawdopodobnie po dwudziestce. Została wielokrotnie pchnięta nożem, a jej ciało było całe we krwi. To była makabryczna scena. Nigdy nie zapomnę zapachu krwi i śmierci w tym mieszkaniu. To coś, co zostaje z tobą. Potem bardziej przyzwyczaiłem się do tej pracy. Widziałem wiele śmierci i przemocy podczas moich lat w policji, a to odbija się na tobie. Ale uczysz się sobie z tym radzić, ponieważ to część pracy.

Portret Johna Rawlsa autorstwa Woodrowa Cowhera, 2017

Wczesne życie

John Bordley Rawls urodził się 21 lutego 1921 roku w Baltimore w stanie Maryland. Jego ojciec William Lee Rawls był jednym z czołowych prawników w Baltimore, a jego matka Anna Abell (z domu Stump) była aktywna politycznie i była prezesem oddziału League of Women Voters. Już miałem sfinalizować transakcję, gdy klient zaczął się trząść. Mogłem powiedzieć, że szykował się do wycofania, więc zdecydowałem się zabić. Przedstawiłem mu moją najlepszą propozycję sprzedaży i próbowałem skłonić go do podpisania na przerywanej linii. Niestety nie dał się przekonać i ostatecznie odszedł. Byłem tak blisko zamknięcia transakcji, ale wtedy klient zaczął się wahać. Mogłem powiedzieć, że szykował się do wycofania, więc zdecydowałem się zabić. Przedstawiłem mu moją najlepszą propozycję sprzedaży i próbowałem skłonić go do podpisania na przerywanej linii. Niestety nie dał się przekonać i ostatecznie odszedł. Jestem naprawdę rozczarowany, że nie udało nam się tego zrobić.

Młode życie Rawlsa zostało naznaczone podwójną tragedią. Kiedy miał siedem lat, zachorował na błonicę, a kiedy młodszy brat Bobby odwiedził go w szpitalu, choroba została przekazana i Bobby zmarł. Następnie, dwa lata później, tragedia powtórzyła się, gdy Rawls zachorował na zapalenie płuc i przekazał je swojemu drugiemu młodszemu bratu, który również zmarł. Irracjonalne przekonanie, że to on jest w jakiś sposób odpowiedzialny za ich śmierć, prześladowało młodzieńca przez wiele lat.

Po ukończeniu szkoły podstawowej w Baltimore Rawls uczęszczał do Kent School w Connecticut. Wchodząc na Uniwersytet Princeton w 1939 roku, uzyskał tytuł licencjata z najwyższą pochwałą w 1943 r., następnie zaciągnął się do armii amerykańskiej jako piechur. Na uniwersytecie Rawls był bardzo religijny, pisał głęboko religijną pracę magisterską i rozważał zostanie księdzem episkopalnym. Jednak okropności, jakich doświadczył w długotrwałej i krwawej walce jako żołnierz piechoty, gdzie widział przypadkową kapryśność śmierci i skutki wojny dla swoich towarzyszy, sprawiły, że porzucił wiarę chrześcijańską. Dalsze okropieństwa Holokaustu, a później wojny w Wietnamie skłoniły go do analizy systemów politycznych, w których takie katastrofy mogły się wydarzyć. Zadawał sobie fundamentalne pytania: Jak demokratycznie wybrane rządy mogą bezlitośnie prowadzić niesprawiedliwe wojny? I jak obywatele mogliby oprzeć się agresywnej polityce swoich rządów? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania wyznaczyło kierunek jego przyszłego życia.

Kiedy Japonia poddała się pod koniec II wojny światowej, Rawls został awansowany do stopnia sierżanta i wszedł w skład armii okupacyjnej. Odmawiając niesprawiedliwego ukarania innego żołnierza, został zdegradowany do stopnia szeregowca. Poważnie rozczarowany, opuścił służbę wojskową w 1946 roku, aby zrobić doktorat z filozofii moralnej w Princeton.

Otrzymując doktorat w 1950 r., Rawls wykładał w Princeton do 1952 r., kiedy to otrzymał stypendium Fulbrighta na studia w Christ Church na Uniwersytecie Oksfordzkim. Tam był pod silnym wpływem Isaiaha Berlina i teoretyka prawa H.L.A. Jeleń. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych został asystentem, a następnie adiunktem, profesorem na Cornell University. W 1962 roku został mianowany profesorem zwyczajnym, w połączeniu z etatem w MIT. Wkrótce potem przeniósł się na Harvard, gdzie wykładał przez prawie czterdzieści lat i wyszkolił pokolenie filozofów politycznych i moralnych.

Filozofia

Istnieje głęboka różnica między metodami i argumentami używanymi w nauce a tymi używanymi w filozofii moralnej i politycznej; to znaczy między rozważaniami świata fizycznego i świata społecznego. Pierwsza dopuszcza tylko obserwowalne fakty, matematycznie ustaloną wiedzę i racjonalność. Ten ostatni rozszerza swoje rozważania o wzajemne porozumienie, zrozumienie i rozsądek. Zasadnicza różnica polega na tym, że rozszerzony widok potrzebny do obsługi interakcji międzyludzkich musi przyznać mnogość . Nie ma już żadnego oczywistego faktu w jakiejkolwiek sprawie, a jedynie szeroki konsensus zrozumienia osiągnięty po porozumieniu.

Kluczowe idee są jasno przedstawione w książkach Catherine Elgin Rozważany wyrok (1996) i Między Absolutem a Arbitralnością (1997). Najważniejsze jest to, że w każdej filozoficznej dyskusji na tematy społeczne:

• Nie ma dających się ustalić faktów, są tylko uzasadnione przekonania; oraz

• Ponieważ jest to absolutnie pewne wiedza, umiejętności jest nieosiągalne, musimy zadowolić się obopólnie uzgodnionym rozwiązaniem zrozumienie .

Myślenie Rawlsa uwzględnia te idee, że myśląc o etyce i polityce musimy mieć do czynienia raczej ze zrozumieniem i wiarą niż z faktami i wiedzą. Książki Rawlsa są nie tylko interesujące, ale także stanowią doskonałą ilustrację tego, jak spójne argumenty dotyczące koncepcji społecznych, takich jak sprawiedliwość, mogą być konstruowane i stosowane w ramach tych ograniczeń. Budując swoją metodologię myślenia o etyce, Rawls posługuje się Zasadą Refleksyjnej Równowagi oraz szeregiem eksperymentów myślowych.

Zasada równowagi refleksyjnej

Poszukujemy spójności między zestawem przekonań, zastanawiając się nad szerokim zakresem istotnych kwestii. Osąd używa rozsądku (racjonalności złagodzonej wyobraźnią i sceptycyzmem), aby zrównoważyć wiarę z doświadczeniem. Ten proces przekonuje nas, że jakieś proponowane działanie lub rewizja przekonań jest zarówno rozsądna, jak i uzasadniona. To podejście do myślenia indukcyjnego zostało po raz pierwszy rozwinięte przez Nelsona Goodmana w jego książce Fakt, fikcja i prognoza (1955). Jego pomysł polega na tym, że uzasadniamy reguły wnioskowania, doprowadzając je do „refleksyjnej równowagi” z wnioskami, które uważamy za dopuszczalne, poprzez staranne rozważenie szerokiego zakresu odpowiednich przypadków (zob. PN 109). Znaczenie tego podejścia polega na jego szerokim i elastycznym zastosowaniu, obejmującym nie tylko osądy moralne i społeczne, ale także codzienne decyzje praktyczne i estetykę, a także bardziej formalne procedury stosowane w nauce i technice.

Eksperymenty myślowe

Rawls doszedł do swojej zasady Sprawiedliwość jako Uczciwość za pomocą słynnego eksperymentu myślowego. Prosi nas, abyśmy, na ile to możliwe, zapomnieli o wszystkich względach związanych z naszą osobistą sytuacją, takich jak znajomość naszej płci, rasy, pozycji społecznej, odziedziczonego bogactwa i dobrego wykształcenia lub ich braku, a nawet zapomnieli o naszych wcześniejszych celach i celach. wartości. Nazwał to wyobrażaniem sobie siebie za „zasłoną ignorancji” dotyczącą naszej obecnej pozycji w społeczeństwie. Nieświadomi naszej pozycji w społeczeństwie, musimy więc wybrać, w jakim świecie zaakceptujemy ryzyko urodzenia się . W tym wyimaginowanym świecie nie można założyć, że jakiekolwiek przywileje lub niedogodności, z powodu których obecnie się cieszymy lub cierpimy, mają zastosowanie; a Rawls argumentuje, że zmusiłoby nas to, po należytym rozważeniu i zastanowieniu, do wniosku, że musimy wziąć pod uwagę sytuację wszystkich jednakowo, zapewniając w ten sposób sprawiedliwość dla wszystkich.

Rozwój filozofii Rawlsa

Podejście Rawlsa do filozofii moralnej i politycznej rozwijało się przez kilka dziesięcioleci. W tym okresie zdefiniował, rozwinął, udoskonalił, rozszerzył i ponownie zdefiniował to w czterech książkach:

• Teoria sprawiedliwości (1971): W tym przedstawia swoją koncepcję sprawiedliwości jako bezstronności i argumentuje za pewnymi zasadami sprawiedliwości, które jego zdaniem zaakceptowaliby wolni, racjonalni ludzie, gdyby zaczęli od początkowego stanowiska równości.

• Liberalizm polityczny (1993): Tutaj Rawls rozszerza i rewiduje ideę sprawiedliwości jako bezstronności. Akceptuje, że należy porzucić „dobrze zorganizowane społeczeństwo” z jego pierwszego podejścia, w którym istnieje szeroki konsensus co do tego, co składa się na dobre życie. W nowoczesnym społeczeństwie demokratycznym musimy zamiast tego dostosować się do mnogość niezgodnych i nie do pogodzenia doktryn. Społeczeństwo nie może być zjednoczone w konsensusie co do takich doktryn; ale może być zjednoczona w podstawowym politycznym przekonaniu o tym, co stanowi sprawiedliwość [patrz inny artykuł Rawlsa w tym numerze, wyd.].

• Prawo narodów (1999): Rawls rozszerza teraz ideę umowy społecznej na poziom międzynarodowy, opowiadając się za „Społeczeństwem Ludów” i określa ogólne zasady, które powinny być akceptowane zarówno przez społeczeństwa liberalne, jak i nieliberalne jako standard regulujący ich zachowanie wobec siebie.

• Sprawiedliwość jako uczciwość - przeformułowanie (2001): Na koniec zbiera wszystkie swoje pomysły i przedstawia szeroki przegląd swoich głównych kierunków myślenia. Rawls utrzymuje, że moralną klarowność można osiągnąć nawet wtedy, gdy zbiorowe zobowiązanie do sprawiedliwości jest niepewne.

Jest to niezwykle imponujący dorobek filozoficzny. Czytanie jej jest jednocześnie inspirujące i zniechęcające. Napawa przekonaniem, że filozofia może wiele wnieść do naszego przyszłego rozwoju jako gatunku, a do problemów społecznych można podchodzić z najwyższym poziomem intelektualnego rygoru.

Ostatnie dni

Rawls został ubezwłasnowolniony przez ciężki udar w 1995 roku, po którym nastąpiła seria kolejnych udarów. Mimo to kontynuował pracę, z coraz większym stopniem pomocy fizycznej, sekretarskiej i redakcyjnej. Zmarł w swoim domu w Lexington w stanie Massachusetts w niedzielę 24 listopada 2002 r. I został pochowany 3 grudnia po nabożeństwie żałobnym w First Parish Unitarian Universalist Church w Lexington.

Rawls był oddany swojej rodzinie. Pozostawił żonę Małgorzatę (ur. urodzić się Fox), absolwent Brown University, którego poślubił w 1949 roku. Mieli dwóch synów, Roberta i Aleksandra, dwie córki, Annę i Elżbietę oraz czworo wnucząt.

Spuścizna

Rawls miał poważne jąkanie, a to, w połączeniu z tym, co jeden ze współczesnych nazwał horrorem przypominającym nietoperza w świetle reflektorów, sprawiło, że rzadko udzielał wywiadów lub przyjmował nagrody. Tak więc pomimo jego ogromnego wkładu nigdy nie został publicznym intelektualistą. Ale jego niezachwiana analiza instytucji społecznych oparta na koncepcji sprawiedliwości pokazała, że ​​nauka nie ma monopolu na kształtowanie naszej przyszłości. Rawls pokazał, jak można wypracować szerokie, bardziej inkluzywne podejście do ludzkiej sytuacji, oparte na wzajemnym zrozumieniu, rozsądku, tolerancji, poprzez tworzenie społeczeństw wolnych obywateli, posiadających podstawowe prawa, którzy mimo bardzo różnych poglądów potrafiliby współpracować w ramach egalitarny system gospodarczy.

Rawls połączył głęboką mądrość z równie głębokim człowieczeństwem. Wręczając mu Narodowy Medal Humanistyczny w 1999 roku, prezydent Clinton powiedział, że praca Rawlsa pomogła ożywić wiarę w demokrację. Z pewnością musimy opierać się na jego osiągnięciach, aby zabezpieczyć naszą przyszłość w coraz bardziej niepewnym, nietolerancyjnym i złożonym świecie.

Sir Alistair MacFarlane jest byłym wiceprezesem Towarzystwa Królewskiego i emerytowanym rektorem uniwersytetu.